Orzeczeniem z dnia 9 stycznia 2014 r. (sygn. akt II OSK 1875/12) NSA oddalił skargę kasacyjną działkowca w sprawie dotyczącej nakazu rozbiórki budynku rekreacyjno-wypoczynkowego zlokalizowanego na terenie ROD. Wydając to orzeczenie NSA podtrzymał interpretację art. 29 ust. 1 pkt 4 prawa budowlanego zaprezentowaną przez organ nadzoru budowlanego, którego istota sprowadzała się do przyjęcia, iż za „altanę" można uznać wyłącznie niewielkie pawilony ogrodowe o lekkiej konstrukcji i ażurowych ścianach, nie związane trwale z gruntem, przeznaczone do wypoczynku oraz osłony przed słońcem i deszczem. Podjęty przez NSA werdykt godzi w interesy setek tysięcy działkowców, którzy wybudowali na swoich działkach altany ogrodowe znacznie różniące się od przyjętej w orzeczeniu definicji. Wielu działkowców już teraz zastanawia się, kiedy będzie musiało zburzyć swoją altanę, by nie narazić się na konsekwencję wynikające z odpowiedzialności za złamanie, według orzeczenia NSA, prawa budowlanego. Czy jednak rzeczywiście działkowcy budując na działkach murowane altany o powierzchni jeszcze niedawno do 25 m², a po zmianie ustawy prawo budowlane w 2014 roku o powierzchni do 35 m² złamali prawo?  Jest oczywiste, że przyjęta w orzeczeniu definicja altany, zaciągnięta ze Słownika języka polskiego, nie ma zbyt wiele wspólnego z rzeczywistością jaka panuje w ogrodach działkowych. Drewniane, bądź też murowane altany przypominające niewielkie domki stoją w ogrodach działkowych od przeszło stu lat. Nigdy wcześniej nikomu nie przyszło do głowy, by tak swoiście definiować pojęcie altan na terenie ogrodów działkowych, jak uczynił to NSA. Konsekwencje orzeczenia mogą być jednak poważne. Orzeczenie NSA w jednostkowej sprawie może zapoczątkować lawinę podobnych decyzji w sprawach toczących się przed organami nadzoru budowlanego. Także wojewódzkie sądy administracyjne będą mogły w podobnych sprawach powoływać się na orzeczenie NSA. Czy wiec musimy liczyć się z koniecznością rozbiórki altan? Niekoniecznie! Trzeba dążyć do zmiany prawa budowlanego w taki sposób, by jednoznacznie zinterpretować pojęcie altany w rodzinnych ogrodach działkowych, aby żaden sąd ani organ administracyjny nie mogły wydawać tak kuriozalnych orzeczeń.

Polski Związek Działkowców i w tej sprawie już podjął pierwsze decyzje. Uchwałą Krajowej Rady powołano Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „Stop rozbiórkom altan", który będzie promował obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw. Akt ten ma uchronić działkowców przed widmem masowej rozbiórki altan.  Będzie to już druga w ostatnim czasie inicjatywa legislacyjna wywołana przez Związek. Liczymy, że podobnie jak to się miało z obywatelskim projektem ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, także i ta inicjatywa pozwoli obronić tym razem nasze altany przed grożącymi im rozbiórkami. Inicjatywa polega na tym, by do obrotu prawnego wprowadzić pojęcie „altana działkowa”w taki sposób, by już nikt nie mylił altanki wziętej żywcem z ogrodów dworskich z altaną w rodzinnych ogrodach działkowych. Po oficjalnym zarejestrowaniu Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej rozpoczniemy zbieranie przynajmniej 100 000 podpisów poparcia dla projektu nowelizacji prawa budowlanego. Jestem przekonany, że w krótkim czasie zbierzemy daleko większą liczbę podpisów poparcia i znów wspólnie obronimy nasze prawa. Bo wszak w jedności siła!

dr inż. Zdzisław Śliwa

prezes OZ PZD w Poznaniu